LNG w regionalnym transporcie zbiorowym

Komunikacja regionalna

Dawne Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej (PKS) chcąc nadal funkcjonować często ograniczają liczbę kursów i kierunków jakie obsługują. Stanowi to duży problem dla mieszkańców mniejszych miejscowości nieposiadających własnych samochodów, a w szczególności młodzieży i osób starszych, dojeżdżających do szkół i do pracy. Niektórzy uważają, że brak komunikacji zbiorowej przyczynia się do bezrobocia w mniejszych ośrodkach, ponieważ mieszkańcy nie są w stanie dojechać do miejsc pracy. Czy rozwiązaniem tej sytuacji może być zastosowanie LNG (skroplonego gazu ziemnego) do napędu autobusów w transporcie regionalnym?

Wszystko wskazuje na to, że przejście na gazowe paliwa alternatywne w niektórych gałęziach transportu, w tym także komunikacji zbiorowej będzie podyktowane europejskimi  przepisami prawa.

Działania te związane są z ograniczaniem transportu korzystającego z silników napędzanych klasycznymi paliwami silnikowymi. Głównie chodzi o silniki Diesla, których spaliny Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oficjalnie uznała za rakotwórcze, a są one powszechnie stosowanymi jednostkami napędowymi w różnych rodzajach przewozów, także w komunikacji zbiorowej.

fot. ScaniaNa targach Bus World 2015 w Kortrijk Scania zaprezentowała międzymiastowy autobus Interlink LD w wersji CNG

Wsparcie transportu niskoemisyjnego

Oprócz walorów ekologicznych, na które słusznie stawiają tworzący nowe regulacje prawne, gaz ziemny jest także znacznie tańszym nośnikiem energii niż olej napędowy.

Ponadto zmiany w prawie (podatkowym) wprowadzone z  początkiem 2019 r. spowodują wprowadzenie w Polsce zerowej stawki akcyzy na paliwa metanowe (CNG i LNG), co w jeszcze większym stopniu zwiększy opłacalność ich stosowania.

fot. ScaniaNa IAA 2018 w Hanowerze zadebiutowała Scania Interlink MD LNG

Oprócz zerowej akcyzy, która pozwoli obniżyć koszty użytkowania taboru zasilanego paliwem metanowym ustawodawca w ramach przepisów wynikających z ustawy o elekromobilności stworzył mechanizmy pozwalające na wspieranie inwestycji w pojazdy gazowe i niezbędną do ich tankowania infrastrukturę (stacje CNG i LNG).

Fundusz Niskoemisyjnego Transportu (FNT)

Środkami ze stworzonego jako wsparcie dla rozwoju rynku pojazdów ekologicznych Funduszu Niskoemisyjnego Transportu (FNT) będzie dysponował Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oferując przewoźnikom szeroki zakres wsparcia i dotacji.

Będą to dotacje bezzwrotne , a także instrumenty zwrotne,  jak pożyczki, obligacje czy finansowanie udziałowe. Wszystkie te formy będzie można wykorzystać na zakup taboru czy rozwój infrastruktury do tankowania CNG i LNG.

W zależności od specyfiki firmy oraz charakteru inwestycji poziom wsparcia może wynosić od 50 do 80% kosztów.

LNG to nie CNG

Przewoźnicy międzymiastowi postrzegają paliwo gazowe przez pryzmat sprężonego gazu ziemnego (sprężonego metanu - CNG), który jest paliwem dedykowanym dla szeroko rozumianego transportu miejskiego (komunikacji miejskiej i służb komunalnych). Sprężenie CNG do ciśnienia 20 MPa pozwala na 200-krotne zmniejszenie jego objętości, co ułatwia magazynowanie w zbiornikach o niewielkiej objętości zapasu paliwa, odpowiadającego specyfice pracy pojazdów miejskich. Wykonują one stosunkowo niewielkie przebiegi. Te z nich, w których zastosowano gaz ziemny w postaci sprężonej mogą przejechać nawet 300-400 km w zależności od specyfiki wykonywanej pracy.

Zmiana stanu skupienia gazu ziemnego na ciekły (LNG) pozwala zmniejszyć objętość paliwa około 630-krotnie oraz zwiększyć gęstość magazynowanej energii. Wykorzystanie skroplonego gazu ziemnego (LNG) pozwala na znaczne zwiększenie przebiegów pokonywanych przez pojazdy. W przypadku dalekodystansowych ciężarówek firmy IVECO jest to nawet 1600 km przejechane na jednym baku paliwa. Dostępne na rynku autobusy regionalne oferują zasięgi nawet ponad 1000 km. Dla przewozów krajowych jest to wartość w pełni satysfakcjonująca.

Dostępne na rynku pojazdy

Rynek międzymiastowych autobusów zasilanych paliwami gazowymi dopiero się rozwija i z pewnością nie jest tak rozbudowany jak pojazdy miejskie w transporcie publicznym.

fot. CNG-LNG.plZorganizowany przez Scanię i PGNiG OD pokaz autobusu międzymiastowego Interlink MD zasilanego LNG cieszył się dużym zainteresowaniem przewoźników

Scania Interlink LNG

Po światowej premierze w Hanowerze na targach IAA 2018, Scania Interlnik Medium Decker w wersji zasilanej LNG, w połowie grudnia 2018 r. została zaprezentowana polskim przewoźnikom.

Ten wyprodukowany w Hiszpanii pojazd będzie produkowany w Polsce, w słupskiej fabryce koncernu. Jego produkcja ma ruszyć w listopadzie 2019 r.

Jak podkreślał dyrektor sprzedaży autobusów Scania Polska, Andrzej Jaworski, oprócz wersji Medium Decker (MD) w Polsce będzie produkowany także nieco wyższy autobus Interlink LNG HD o wysokości 3,6 m. Pozwoli to na wykorzystywanie pojazdu w przewozach turystycznych.

W układzie przeniesienia napędu autobusu Interlink MD LNG zastosowano silnik DC9 o mocy 235 kW (320 KM) spełniający wymagania normy Euro 6, który współpracuje ze zautomatyzowaną skrzynią biegów GRS875R Opticruise.

Zasięg Scanii Interlink LNG

Deklarowany przez producenta zasięg pojazdu wynosi ponad 1000 km, choć jak stwierdził Dyrektor Andrzej Jaworski: pojazd ten na jednym z odcinków drogi z Hiszpanii do Polski pokonał bez tankowania blisko 1500 km. Możliwość uzyskiwania takich dystansów zapewnia skroplony gaz ziemny zgromadzony w dwóch zbiornikach kriogenicznych mieszczących 912 l LNG.

fot. IVECOW międzymiastowym autobusie Crossway Natural Power IVECO postawiło na sprężony gaz ziemny (CNG) osiągając przyzwoity zasięg 600 km

IVECO Crossway Natural Power

W układzie napędowym IVECO Crossway Natural Power stosowany jest silnik Cursor 9 NP o mocy 360 KM (265 kW). W odróżnieniu od Scanii w IVECO zastosowano gaz ziemny w postaci sprężonej (CNG).

Butle CNG są zintegrowane z dachem (obniżony w części przedziału pasażerskiego sufit mieści część przekroju poprzecznego zbiorników CNG). Takie rozwiązanie pozwoliło na obniżenie środka ciężkości i poprawę wyglądu nadwozia pojazdu.

Umieszczenie zbiorników w dachu Crosswaya NP nie zmniejsza przestrzeni pasażerskiej ani bagażowej w stosunku do takiego samego pojazdu napędzanego silnikiem Diesla.

Autobus IVECO Crossway Natural Power ma 4 zbiorniki o pojemności 315 l (łącznie 1260 l) zapewniające zapas paliwa gazowego na pokonanie dystansu do 600 km.

Zdaniem prezesa PGNiG Obrót Detaliczny

W czasie jednej z debat na COP24 zorganizowanych przez PGNiG, prezes PGNiG Obrót Detaliczny Henryk Mucha, w podsumowaniu dyskusji na temat zastosowania gazu ziemnego w pojazdach, zwrócił się do uczestniczącego w niej Dyrektora Generalnego Scania Polska S.A. Haralda Woitke. Wypowiedź dotyczyła co prawda ciężkiego transportu międzynarodowego ale biorąc pod uwagę doświadczenia obu firm (np. w Tarnowie, gdzie Scania dostarczyła autobusy CNG dla MPK, a PGNiG jest dostawcą paliwa gazowego) należy sądzić, że ewentualna współpraca będzie obejmować także inne gałęzie transportu, w tym także komunikację zbiorową.

Henryk Mucha

prezes PGNiG Obrót Detaliczny

Obydwaj uważamy, że rola CNG i LNG w transporcie jest coraz bardziej zauważalna. Dobrym przykładem są Niemcy, które wprowadziły regulację zwalniającą od 2019 r. samochody o napędzie gazowym z opłaty autostradowej. Jest to szczególnie ważne w Polsce ponieważ jesteśmy w branży przewozowej europejskim liderem. Nasze firmy obsługują około 25% unijnych przewozów międzynarodowych. Mamy w Polsce ponad 200 tys. ciągników siodłowych. Myślę więc Panie Dyrektorze, że jest to kolejny obszar, w którym mamy wielką ochotę na współpracę z Państwem.