Podsumowanie XXVI edycji GAZTERM 2023

Wsparcie naukowe

Merytorycznym wzmocnieniem Konferencji był niewątpliwie udział znamienitych naukowców z Politechniki Warszawskiej, Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu,  Instytutu Energetycznego – Instytutu Badawczego z Warszawy oraz Instytutu Nafty i Gazu – Państwowego Instytutu Badawczego z Krakowa. W poszczególnych dyskusjach panelowych oraz rozmowach kuluarowych aktywnie uczestniczyli goście zagraniczni z Bułgarii, Finlandii, Danii, Litwy, Mołdawii, Stanów Zjednoczonych oraz Ukrainy. Zróżnicowane grono dyskutantów, moderatorów i prelegentów pozwoliło na przeprowadzenie wieloaspektowych analiz oraz uzyskanie pogłębionej refleksji nad wiodącym tematem tegorocznego GAZTERMU: Nowy globalny porządek energetyczny.

fot. studio 4uJeden z paneli na GAZTERM 2023

Dzień pierwszy

Pierwszy dzień obrad rozpoczął się, tak jak w ostatnich 4 edycjach konferencji, odczytaniem listu Prezydenta Rzeczpospolitej Polski Andrzeja Dudy skierowanego do uczestników GAZTERMU. Pan Prezydent przede wszystkim docenił 26-letni merytoryczny i organizacyjny dorobek GAZTERMU. Sprawowanie przeze mnie patronatu honorowego nad kolejną już edycją tego ważnego wydarzenia jest wyrazem uznania dla znaczenia
 i wyjątkowego dorobku merytorycznego imprezy. Z podziwem odnotowuję kontynuowane od ponad ćwierć wieku wysiłki organizatorów dla upowszechniania wiedzy o tak ważnej dziedzinie życia gospodarczego, jaką jest gazownictwo.

Program pierwszego dnia obrad obejmował cztery panele dyskusyjne koncentrujące się w kolejności na zagadnieniach strategicznych, regulacyjnych, infrastrukturalnych i handlowych. Wprowadzenie do dyskusji stanowiła prezentacja wniosków z raportu Gaz zakładnikiem geopolityki przygotowanego przez Dolnośląski Instytut Studiów Energetycznych (partnera merytorycznego GAZTERMU). Zdaniem autorów publikacji pomimo materializacji ryzyk geopolitycznych, które doprowadziły do kryzysu energetycznego, w perspektywie średniookresowej udział gazu ziemnego w produkcji energii elektrycznej w Polsce będzie wzrastał. W ocenie DISE gaz ziemny pozostanie (w przypadku Polski) wyborem "mniejszego zła" względem wysokoemisyjnej energetyki węglowej. Przy utrzymaniu scenariusza, w którym gaz ziemny pozostanie paliwem pomostowym polskiej transformacji energetycznej, kwestia bezpieczeństwa dostaw tego surowca nabiera jeszcze większej wagi. Dla tego jednym z priorytetów polityki surowcowej państwa jest utrzymanie  wydobycia gazu ziemnego w Polsce na poziomie 4 mld m³ rocznie podkreślił  Piotr Dziadzio Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska,
a zarazem Główny Geolog Kraju. Według uczestników Transatlantyckiego Szczytu Gazowego to zachowanie bezpieczeństwa dostaw importowanego gazu będzie nadal najpoważniejszym wyzwaniem dla większości państw europejskich. Dla tego równie ważne jak dysponowanie odpowiednią infrastrukturą transportową, jest także budowanie relacji handlowych z odpowiedzialnymi partnerami międzynarodowymi. To właśnie zwiększone dostawy skroplonego gazu m.in. z Ameryki Północnej umożliwiły Europie przetrwanie rosyjskiego szantażu gazowego w 2022 roku.

fot. studio 4uJeden z paneli na GAZTERM 2023

Reakcją na kryzys były także interwencje regulacyjne co podkreślali uczestnicy panelu dyskusyjnego Nowe ramy regulacyjne dla rynku gazu, zorganizowanego pod patronatem Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. W jej ramach m.in. wprowadzony został w całej Unii obowiązek zapełniania magazynów gazu. Budowa bezpieczeństwa energetycznego to złożony proces, który prowadzić powinien do stworzenia zestawu komplementarnych wobec siebie rozwiązań prawnych, organizacyjnych, infrastrukturalnych i handlowych. Uczestnicy trzeciej dyskusji poświęconej rozwojowi wydobycia i rozbudowy infrastruktury gazowniczej byli zgodni, że Polska wykonała w powyższej dziedzinie kolosalną pracę i może być wzorem dla pozostałych państw UE.

Gaz ziemny w Mołdawii

Na tegorocznym GAZTERMIE po raz pierwszy szerzej poruszono także temat rynku gazu ziemnego w Mołdawii. W czwartym panelu dyskusyjnym zorganizowanym przy wsparciu Towarowej Giełdy Energii S.A. a obecnie doradca rządu w Kiszyniowie wspierający dywersyfikację dostaw gazu do Mołdawii. To właśnie ten kraj był jedną z pierwszych ofiar wrogi działań GAZPROMU. Jednak determinacja mołdawskich władz przy wydatnym wsparciu międzynarodowym ostatecznie pozwoliły na przywrócenie ciągłości dostaw gazu ale już z nowych kierunków.

Dzień drugi

Drugi dzień obrad w ramach Green GAZTERMU zdominowany został natomiast przez tematykę związaną z „zieloną” transformacją polskiego gazownictwa. Zagadnienia związane z tym procesem uporządkowane zostały w ramach trzech paneli dyskusyjnych. W pierwszej kolejności przeprowadzona została pod patronatem Polskiej Spółki Gazownictwa dyskusja na temat Roli i znaczenia biometanu w zapewnieniu suwerenności energetycznej Polski. Wszyscy biorący w dyskusji podzielili pogląd o dużym potencjale wytwórczym w zakresie produkcji tego gazu jaki posiada Polska. Do uruchomienia produkcji na dużą skalę konieczną są jednak nowe regulacje prawne oraz odpowiedni model finansowania.

Drugim kierunkiem dekarbonizacji gazownictwa ma być rozwój produkcji nieemisyjnego wodoru. Temu złożonemu zagadnieniu poświęcony został następny panel Ogniwa gospodarki wodorowej, w którym omówiono różne aspekty budowy nowego sektora gospodarki narodowej. Niewątpliwie kluczową kwestią dla uruchomienia całego procesu tworzenia gospodarki wodorowej będzie pozyskanie nieemisyjnych źródeł generacji energii.

Cykl wydarzeń w ramach Green GAZTERMU zakończyła dyskusja o Nowych technologiach w procesie dekarbonizacji gazownictwa, której gospodarzem była renomowana firma projektowa z Wrocławia GAZOPROJEKT. Panel ten oraz poprzedzająca go prezentacja dały uczestnikom Konferencji możliwość zapoznania się z najnowszymi rozwiązaniami technologicznymi m.in. w zakresie zwiększenia szczelności infrastruktury gazowniczej oraz dostosowanie jej do transportu wodoru.

fot. gazeo.plJeden z paneli na GAZTERM 2023

Ostatnim merytorycznym akcentem konferencji była natomiast niezwykle interesująca dyskusja poświęcona cyberbezpieczeństwu w kontekście zachodzących zmian w układzie geopolitycznym i rewolucji przemysłowej 4.0.

Podsumowanie

Podsumowując merytoryczną stronę XXVI edycji GAZTERMU można wskazać na następujące wnioski wypływające z przeprowadzonych dyskusji oraz prelekcji:

1. Kryzys gazowy wywołany przez Federację Rosyjską stworzył koniunkturę do gruntownej przebudowy architektury dostaw gazu ziemnego do Europy. W tym obszarze wyłania się nowy porządek, w którym rosyjski surowiec zastępowany jest został w dużej mierze dostawami LNG z rynku światowego.
2. Uzależnienie się wielu państw europejskich od dostaw gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej było strategicznym błędem Doświadczenie roku 2022 pokazało natomiast, że dla Europy najbezpieczniejszym i najpewniejszym kierunkiem dostaw importowanego gazu jest Ameryka Północna. Transatlantyckie partnerstwo w zakresie dostaw gazu może być istotnym elementem nowego międzynarodowego ładu energetycznego.
3. Gaz ziemny pomimo ryzyk geopolitycznych będzie pełnił rolę "paliwa pomostowego" w procesie transformacji energetycznej w Polsce, choć w mniejszej skali niż pierwotnie zakładano.
4. W konsekwencji kryzysu energetycznego wprowadzenie do gospodarki gazów nieemisyjnych, w tym biometanu, nabiera także znaczenia w aspekcie zachowania bezpieczeństwa. Im większa własna produkcja gazów nieemisyjnych tym mniejsza zależność od importowanego surowca.
5. Globalna presja polityczno-regulacyjna będzie wzmacniać trend dekarbonizacyjny i wymuszać zmiany jakościowe w funkcjonowaniu gazownictwa. Kierunek zmian będzie z dużym prawdopodobieństwem prowadził do przekształcenia się tradycyjnego gazownictwa w „(…) w multipaliwowy sektor, obejmujący rożne kategorie gazów odnawialnych i ich mieszanin” (Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda).