Autobusy LNG dla MZA Warszawa. Kto je wyprodukuje?

MZA Warszawa chce autobusy LNG

Chęć zakupu pojazdów LNG przez stołecznego przewoźnika jest jak najbardziej zrozumiała. Firma ma znakomitą infrastrukturę do tankowania gazu ziemnego w stanie ciekłym (LNG), którą chciałby z pewnością wykorzystywać w dużo większym stopniu. Obecnie ze skroplonego gazu ziemnego korzysta 35 Solbusów Solcity 18 LNG.

fot. CNG-LNG.plSolbus Solcity SM12 LNG w czasie pokazu w MZA Warszawa

Solbus - krajowy prekursor

Solbus był prekursorem stosowania LNG w miejskim transporcie zbiorowym i na razie nim pozostaje, choć firma już nie istnieje. Inni producenci nie kwapią się do wprowadzania napędzanych skroplonym gazem ziemnym pojazdów komunikacji miejskiej, choć różnica w stosunku do pojazdów zasilanych CNG wydaje się banalna. Teoretycznie polega ona tylko na zastosowaniu innego (kriogenicznego) zbiornika, w którym gaz ziemny jest utrzymywany w stanie ciekłym, dzięki utrzymywaniu w jego wnętrzu temperatury rzędu -162ºC.

LNG - tylko do przewozów dalekich?

Dlaczego zatem LNG nie jest wykorzystywane w komunikacji miejskiej? Utarło się, że LNG jest paliwem dedykowanym do przewozów dalekich i tam jego zastosowanie jest bardziej uzasadnione. Z pewnością dużą zasługę ma tutaj IVECO, marka, która promuje wykorzystanie skroplonego gazu ziemnego w transporcie dalekodystansowym.

Prezes MZA Warszawa, Jan Kuźmiński twierdzi jednak, co z pewnością wynika z jego dużego doświadczenia w zakresie organizacji komunikacji miejskiej, że zastosowanie LNG na długich liniach obsługiwanych przez komunikację miejską, które czasami wykraczają także poza granice miasta i przebiegają w rejonach podmiejskich jest jak najbardziej uzasadnione. Gaz ziemny postaci ciekłej zapewnia autobusom miejskim dużo większy zasięg.

Producenci autobusów miejskich nie rozwijają jednak napędu opartego na skroplonym gazie ziemnym (LNG), choć z deklaracji przedstawicieli niektórych z tych firm wynika, że rozważają możliwość udziału w przetargu na autobusy LNG dla MZA Warszawa.

Czy LNG to dobre paliwo dla komunikacji miejskiej?

Przykład MZA Warszawa pokazuje, że tak ale czy to nie jest odosobniona opinia?

fot. CNG-LNG.plScania Interlink Medium Decker LNG w czasie pokazu dla polskich przewoźników

Gaz ziemny w postaci skroplonej jest najczęściej wykorzystywany w transporcie dalekodystansowym, zarówno w przewozie ładunków jak i w zbiorowym transporcie pasażerskim. Wynika to z jego własności. Ma on znacznie wyższą gęstość energii. Dzięki niej, przy zachowaniu tej samej objętości i masy zbiorników jak w przypadku CNG uzyskuje się znacznie większe zasięgi pojazdów, co w przewozach dalekich jest oczywiście sprawą kluczową.

Takie pojazdy dalekodystansowe (ciężarowe) są już z powodzeniem oferowane. Oferuje je IVECO, np. Stralis NP460 o zasięgu 1600 km,  Scania (R 410 LNG) i Volvo, które w pojazdach ciężarowych specjalizuje się w silnikach, które są zasilane jednocześnie olejem napędowym i gazem ziemnym (przechowywanym w pojeździe w stanie ciekłym). Oferowane są także autobusy dalekodystansowe np. Scania Interlink Medium Decker LNG, której zasięg wynosi ponad 1000 km.

Podobnie jest z CNG, które w teorii jest dedykowane właśnie do przewozów na mniejsze odległości, czyli dla komunikacji miejskiej czy służb komunalnych. Są jednak na rynku pojazdy, dokładnie autobusy regionalne, które wykorzystują gaz ziemny w postaci sprężonej (CNG). Zatem zastosowanie LNG w przewozach dalekich także nie jest regułą. Jako przykład może posłużyć regionalny autobus IVECO Crossway Natural Power, którego silnik jest zasilany gazem ziemnym przechowywanym w postaci sprężonej (CNG). Zasięg pojazdu wynosi 600 km. Także Scania oferuje swój autobus regionalny Scania Interlink Medium Decker także w wersji CNG z zasięgiem na poziomie 500 km.

fot. CNG-LNG.plDystrybutory do tankowania LNG na stacji paliw w MZA Warszawa

LNG i CNG - paliwa metanowe

Powyższe przykłady pokazują, że szufladkowanie CNG jako paliwa miejskiego, a LNG jako dalekodystansowego, jakkolwiek wydaje się słuszne, to nie do końca odpowiada wszystkim ich zastosowaniom. Widać, że LNG stosuje się w zdecydowanej większości przypadków w pojazdach ciężkich, pojazdach komunalnych oraz ciągnikach drogowych. Wymaga się od nich zasięgu ponad 800 km przy pełnym zatankowaniu zbiorników. Tego typu pojazdy, jeśli mają zachować swoje parametry użytkowe, muszą wykorzystywać gaz ziemny w stanie skroplonym (LNG). W takich pojazdach nie stosuje się CNG, czyli gazu ziemnego w postaci sprężonej. Podobnie jak w przewozach pasażerskich nie stosuje się LNG. Chyba, że mamy na myśli w.w. Scanię oraz jeszcze większy ewenement (przynajmniej w Europie), którym  jest zastosowanie LNG w komunikacji miejskiej w Miejskich Zakładach Autobusowych w Warszawie. Firma właśnie zbiera oferty w przetargu na kolejne autobusy zasilane LNG. Stołeczny przewoźnik chce zamówić 90 autobusów 18-metrowych (przegubowych), które mają być napędzane skroplonym gazem ziemnym LNG.

W Europie nie ma autobusów LNG

Europejski rynek autobusów miejskich nie oferuje jednak pojazdów zasilanych LNG. Wydaje się jednak, że przy skali zamówienia 90 sztuk mogą znaleźć się producenci, którzy dostosują swoje pojazdy do tego rodzaju napędu. Technicznie nie powinno to stwarzać dużego problemu, ponieważ silnik i układ napędowy pojazdu pozostają bez zmian. Zmienia się jedynie sposób magazynowania gazu ziemnego w pojeździe. To z pewnością wymusza zmiany w konstrukcji autobusu, ponieważ zbiorniki LNG mają nieco inne wymiary i masę niż stosowane w tego typu pojazdach kompozytowe zbiorniki CNG montowane na dachu.

Zbiornik LNG jest montowany w tylnej części, nad przedziałem silnikowym co wymusza zmiany w konstrukcji nośnej autobusu, które trzeba uwzględnić w odpowiednich badaniach i uzyskać stosowne dopuszczenia i homologacje dla tego rodzaju napędu. Technicznie, zagadnienie zmiany sposobu magazynowania gazu ziemnego, nie wiąże się z bardzo radykalnymi zmianami w pojeździe, lecz muszą one zostać uwzględnione w badaniach dopuszczających takie autobusy do użytkowania i to może stanowić większą przeszkodę dla producentów, czy też importerów autobusów miejskich.

fot. CNG-LNG.plSolbus Solcity SM18 LNG w barwach MZA Warszawa

Producenci chcą

Zwróciliśmy się do wszystkich najważniejszych producentów i importerów autobusów miejskich na polskim rynku z pytaniem o chęć uczestnictwa w przetargu na pojazdy zasilane LNG dla MZA Warszawa.

Trudno oczekiwać odpowiedzi udzielanych wprost, tym bardziej, że postępowanie przetargowe nie jest jeszcze zakończone ale zdania wśród firm są podzielone.

Jedne z nich deklarują, że nie będą uczestniczyć w tym przetargu. Inne z kolei enigmatycznie odpowiadają, że rozważają taką możliwość. Wszystko zatem okaże się w dniu otwarcia ofert, co ma nastąpić w końcu maja 2020 r.

Sądząc jednak po pytaniach zadawanych w postępowaniu przetargowym dotyczących właśnie części zamówienia związanego z przgubowymi pojazdami zasilanymi LNG, zainteresowanie jest spore. Z udzielanych przez MZA Warszawa odpowiedzi także wynika, że firma doskonale zdaje sobie sprawę, że rynek autobusów LNG w Europie nie istnieje. Jest to powodem wielu ustępstw w stosunku do potencjalnych dostawców autobusów, łącznie z dopuszczeniem do przetargu autobusów, które nie są produkowane seryjnie, a nawet prototypów. MZA Warszawa dopuszcza także wyprodukowanie autobusów przegubowych zasilanych LNG będących przedmiotem przetargu w oparciu o licencję na dokumentację produkcyjną autobusów z napędem LNG produkowanych i eksploatowanych dotychczas pod znaną marką w Unii Europejskiej. Czyżby powrót Solbusa?

Z pewnością będzie ciekawie. Czekamy do 21 maja 2020 r.