Konferencja Izby Gospodarczej Gazownictwa

Dwudniowa, podzielona na bloki tematyczne konferencja w szerokim zakresie obejmowała różnorodne zagadnienia energetyczne, w tym także związane z gazownictwem.

Pierwszy blok tematyczny poświęcony był różnym aspektom strategii rozwoju sektora gazowniczego w Polsce, przygotowanym przez kluczowe koncerny gazownicze.

Dr Wioletta Czemiel-Grzybowska, członek zarządu Polskiej Spółki Gazownictwa (PSG Sp. z o.o.), przedstawiła strategiczny program inwestycyjny na lata 2018-2022, zwracając uwagę na skalę inwestycji w zakresie rozbudowy liniowej systemu dystrybucyjnego oraz w zakresie rozwoju technologii LNG w zasilaniu punktowym.

fot. Izba Gospodarcza GazownictwaKonferencja Krajowe rozwiązania w zakresie bezpieczeństwa infrastruktury energetycznej

W prezentacji podkreślono, że projekt planu rozwoju i plan inwestycyjny przygotowano w wieloletniej perspektywie planistycznej, a koncepcje gazyfikacji gmin, rozbudowy sieci i przyłączania odbiorców powstaje w skali mikroregionalnej rozbudowy sieci, z uwzględnieniem konsultacji społecznych z jednostkami samorządu terytorialnego na szczeblu gmin i zachowaniem spójności planistycznej. Podpisywane są  listy intencyjne i porozumienia o współpracy z gminami w sprawie gazyfikacji. 

Aktywna współpraca z jednostkami samorządu terytorialnego w zakresie nowych gazyfikacji spowodowała, że dostęp do gazu uzyskały aż 42 nowe gminy (wg raportu GUS). Przez rok obowiązywania nowej Strategii od 1 lipca 2016 do 30 czerwca 2017 efekty są takie, że łączna długość wybudowanych nowych gazociągów to 3 439 km, z czego: wysokiego i podwyższonego średniego 36 km natomiast średniego i niskiego 3 403 km. W okresie tym wykonano także 57 744  nowych przyłączy gazowych.

Michał  Lipowski, zastępca dyrektora pionu eksploatacji w OGP Gaz-System SA (Operator Gazociągów Przesyłowych) przedstawił strategiczne plany inwestycyjne spółki. Wiodące projekty inwestycyjne to gazociąg podmorski Baltic Pipe, z Polski do Danii wraz z terminalem odbiorczym, o długości około 300 km, przy koszcie szacowanym na 1,8 mld zł.

Drugi element projektu - budowa dwóch gazociągów łączących gazociąg podmorski z krajowym systemem przesyłowym o długości 342 km i budowa trzech tłoczni gazu. Łącznie koszty tych inwestycji infrastrukturalnych szacowane są na 2,5 mld zł. Kolejny segment inwestycyjny wiąże się  budową Korytarza północ-południe o długości ponad 800 km i koszcie szacowanym na 4,9 mld zł.

W tym samym okresie planistycznym (do 2020 r.) planowane jest podniesienie przepustowości terminala LNG do 7,5 mld m³ oraz budowa drugiego nabrzeża do przeładunku LNG w części morskiej. W strategii inwestycyjnej spółki planowana jest budowa kolejnych interkonektorów z Czechami, Słowacją, Ukrainą i Litwą.

Istotnym fragmentem prezentacji było wskazanie na wprowadzenie w firmie nowych mechanizmów zarządzania projektami, w tym systemu EPM, który ma docelowo wspierać wszystkie projekty i inicjatywy realizowane w organizacji. Główne cechy wdrożenia tego systemu to:

• podstawowe narzędzie IT wspierające Kierownika Projektu w zarządzaniu projektem;
• podstawowe źródło wiedzy dla Kadry Zarządzającej o zakresie i statusie projektów realizowanych przez GAZ-SYSTEM;
• zintegrowany system raportowy umożliwiający dostarczanie informacji na wszystkich poziomach zarządzania.

Tym zmianom towarzyszą również nowe rozwiązania w umowach WRB z wykonawcami, czyniące bardziej elastycznymi relacje pomiędzy zamawiającym a wykonawcą.

W tym bloku tematycznym w naturalny sposób znalazły się prezentacje dotyczące dofinansowania inwestycji infrastrukturalnych w energetyce z funduszy unijnych. Michał Szpila, przewodniczący zespołu ds. środków unijnych przy IGG i kierownik w departamencie rozwoju PSG, podsumował realizację Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) w latach 2007-2013 w sektorze gazowniczym.

Dzięki środkom z priorytetu X w ciągu 5 lat wybudowano sieć dystrybucyjną i przesyłową o łącznej długości ponad 2,7 tys. km. Dodatkowa pojemność czynna podziemnych magazynów gazu ziemnego zwiększyła się o 1 mld m³, a roczna zdolność do odbioru gazu skroplonego dostarczanego drogą morską osiągnęła poziom 5 mld m³. W ramach POIiŚ 2014-2020 na wsparcie projektów z sektora gazu ziemnego zaplanowano środki w wysokości ok. 2,6 mld zł. Z tej puli środków dofinansowanie znajdzie blisko 600 km gazociągów przesyłowych, ponad 300 km gazociągów dystrybucyjnych, a roczna zdolność terminala LNG do odbioru gazu dostarczanego drogą morską zwiększona zostanie o 2,5 mld m³.

Efekty realizacji programów dla gazownictwa z dwóch perspektyw finansowych UE to blisko 1 600 km gazociągów przesyłowych i blisko 1 800 km gazociągów dystrybucyjnych. W ostatniej części prezentacji zwrócono uwagę, że dotychczasowe działania Izby Gospodarczej Gazownictwa, ukierunkowane na dostarczanie argumentacji dotyczącej konieczności wspierania inwestycji infrastrukturalnych branży gazowniczej w kolejnych perspektywach budżetowych UE, przyniosły pozytywne efekty w postaci możliwości uzyskania dofinansowania w ramach polityki spójności na lata 2007-2013 oraz 2014-2020.

fot. Izba Gospodarcza GazownictwaKonferencja Krajowe rozwiązania w zakresie bezpieczeństwa infrastruktury energetycznej

Dofinansowane projekty przyczyniają się do wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski oraz uzupełnienia niedoborów infrastrukturalnych, ograniczających integrację z jednolitym rynkiem europejskim. Podkreślono również konieczność kontynuacji tych działań w zakresie polityki spójności po 2020 roku. Obecnie, w obliczu najpilniejszych wyzwań, takich jak w szczególności proces opuszczania przez Wielką Brytanię struktur Unii Europejskiej, którego efektem może być ryzyko ograniczenia strumienia funduszy pomocowych, skierowanych do Polski po 2020 roku, zasadne jest włączenie się branży gazowniczej w europejską debatę budżetową i podkreślenie konieczności kontynuacji wsparcia kluczowych inwestycji infrastrukturalnych, przyczyniających się w sposób bezpośredni do osiągnięcia strategicznych wyzwań stojących przed wspólnotą europejską.

Problemom współfinansowania inwestycji z funduszy europejskich poświęcona była kolejna prezentacja. Szymon Kawa z INiG-PIB (Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy), omówił aktualizację przepisów związanych z pozyskiwaniem funduszy unijnych na projekty inwestycyjne w gazownictwie. Wskazał na zmiany ustawy wdrożeniowej w ustawie o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 z 11 lipca 2014 r., a także na zmiany ustawy prawo zamówień publicznych z 22 czerwca 2016 r., zmiany okresu ważności decyzji środowiskowych oraz wprowadzenie specustawy przesyłowej (ustawa o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych z 24 lipca 2015 r.) Mówca podkreślił, że wprowadzone nowelizacje korzystnie wpłyną na tryb pozyskiwania funduszy, a także usprawnią procedury zamówień publicznych i uelastycznią proces ich realizacji.

Drugi dzień konferencji poświęcony był zagadnieniom technicznym i technologicznym wpływającym na bezpieczeństwo infrastruktury energetycznej.

Referaty tej sesji poświęcone były szczegółowym problemom związanym z praktycznymi rozwiązaniami w zakresie bezpieczeństwa infrastruktury energetycznej.

Prof. dr Waldemar Kamrat z Politechniki Gdańskiej omówił Zastosowanie Bezzałogowych Statków Powietrznych (BSP) w diagnostyce rurociągów ropy i gazu. Technologia bezzałogowych statków powietrznych (BSP), potocznie zwanych dronami według współczesnych ekspertów zalicza się do tzw. technologii przełomowych (takich jak elektryczność, komputery osobiste, Internet, telefony komórkowe), zmieniających radykalnie modele biznesowe, funkcjonowanie rynku i zachowania społeczne.

Dzięki zastosowaniu nowoczesnych materiałów konstrukcyjnych, zaawansowanych technologii komunikacyjnych i miniaturyzacji elektroniki pomiarowej rozszerza się potencjalne pole zastosowań BSP, zwłaszcza w przemyśle. W ramach prezentacji omówiono szczegółowo innowacyjną koncepcję Centrum Diagnostyki Rurociągów i Aparatury (CDRiA) wykorzystania bezzałogowych statków powietrznych (BSP) do detekcji wycieków w rurociągach ropy i gazu w oparciu o trzy podstawy wdrożenia usługi: technologię, kompetencje i przepisy.

W części prezentacji dotyczącej technologii, przedstawiono definicję BSP wg zapisów prawnych oraz scharakteryzowano technologię BSP w odniesieniu do innych metod detekcyjnych. Następnie omówiono szczegółowo dwa proponowane rodzaje systemów do detekcji wycieków: w rurociągach gazowych i w rurociągach naftowych (2 warianty). Przedstawiono elementy składowe (modele BSP i detektory) oraz specyfikację techniczną obydwu proponowanych systemów. W dalszej kolejności omówiono kompetencje Spółki CDRiA w zakresie inspekcji z użyciem BSP w świetle obowiązujących wymagań. W ostatniej części prezentacji przedstawiono obowiązujące zapisy prawa lotniczego i przepisy PAŻP, dotyczące lotów z użyciem BSP, w kontekście proponowanej usługi inspekcyjnej. Wskazano na ograniczenia obecnych regulacji prawnych i zasygnalizowano planowaną zamianę, ułatwiającą prowadzenie lotów komercyjnych.

Dr inż. Paweł Raczyński z Politechniki Gdańskiej omówił Techniki diagnostyczne transportu rurociągowego z wykorzystaniem ultradźwięków i magnetyzmu. Na świecie opracowano wiele rodzajów technik i technologii pomiarowych, wykorzystujących różne zjawiska fizyczne do oceny stanu technicznego konstrukcji stalowych i rurociągów w szczególności. Poszczególne techniki dostarczają różnorakich informacji na temat stanu badanej konstrukcji i umożliwiają detekcję i parametryzację szerokiej gamy defektów. Aby uzyskać pełny obraz stanu technicznego badanego obiektu, należy się posłużyć wieloma technikami, które wzajemnie się uzupełniają tworząc efekt synergii.

fot. Izba Gospodarcza GazownictwaKonferencja Krajowe rozwiązania w zakresie bezpieczeństwa infrastruktury energetycznej

Pomimo stosowania technik nieinwazyjnych badanie tłokiem inteligentnym nie jest tanie i trudno sobie pozwolić na wykonywanie serii badań tłokami różnego rodzaju. To wywołuje presję na kompanie realizujące inspekcje rurociągów, aby dokonywały syntezy kilku technik pomiarowych w jednym urządzeniu, tak aby uzyskać kompleksową ocenę stanu rurociągu w wyniku pojedynczego przejazdu inspekcyjnego. W prezentacji przedstawiono wybrane techniki pomiarowe oraz omówiono krótko uzyskiwane wyniki. Skupiono się na czterech problemach: badania drożności rurociągu, ocenie stanu jego geometrii ze szczególnym uwzględnieniem geometrii przekroju poprzecznego, ocenie stanu technicznego ścianek rurociągu oraz na problemie oceny wpływu stanu aktualnego rurociągu na bezpieczeństwo jego eksploatacji oraz predykcji jego przyszłego stanu na podstawie badań wykonanych w kilkuletnim odstępie czasu.

W prezentacji skupiono się na wybranych technikach pomiarowych stosowanych w badaniu rurociągów: na technice pomiaru geometrii ścianek rurociągu czujnikami mechanicznymi i ultradźwiękowymi, na analizie stanu technicznego ścianek rurociągu z wykorzystaniem metody skanowania ultradźwiękowego (UT) i techniki rozproszenia strumienia pola magnetycznego (MFL).

Omawiając technikę UT uwzględniono systemy detekcji ubytków metalu w ściance rurociągu oraz wykrywania pęknięć. Prezentowane technologie pomiarowe służące do diagnostyki rurociągów zilustrowano bogatym materiałem pochodzącym z rzeczywistych badań inspekcyjnych. Materiał ilustracyjny przedstawiono w kontekście wiarygodności uzyskiwanych danych oraz dokładności urządzeń pomiarowych. Prezentowany materiał ilustruje własności oraz wady i zalety poszczególnych metod pomiarowych wskazując jednocześnie na obszar ich zastosowań.

Mgr inż. Marcin Zych z Centrum Diagnostyki Rurociągów i Aparatury z Warszawy, problem Diagnostyki stanu technicznego den zbiorników metodą magnetycznego strumienia rozproszenia.

Aktywny proces korozyjny w zbiornikach magazynowych ropy naftowej może doprowadzić do znacznych ubytków w materiale dna, co w konsekwencji może być źródłem poważnego wycieku magazynowanego medium. Wiedza na temat bieżącego stanu technicznego powierzchni dna zbiornika jest zatem kluczowa dla jego bezpiecznej eksploatacji. Współczesne metody diagnostyczne NDT przeznaczone do den zbiorników pozwalają na skuteczną detekcję i wymiarowanie ubytków korozyjnych o stosunkowo małych wymiarach.

fot. Izba Gospodarcza GazownictwaKonferencja Krajowe rozwiązania w zakresie bezpieczeństwa infrastruktury energetycznej

Dostępne metody różnią się od siebie rodzajem wykorzystywanych do oceny korozji zjawisk fizycznych, sposobem aplikacji oraz wydajnością i dokładnością pomiarową. Na tym tle metoda magnetycznego strumienia rozproszenia (MFL), omawiana przez autora prezentacji, wyróżnia się stosunkowo wysoką wydajnością i gęstością pomiarową, oferując jednocześnie zadowalającą dokładność wymiarowania ubytków. W prezentacji szczegółowo omówiono metodologię CDRiA badania den zbiorników z użyciem własnych skanerów magnetycznych typu KORMAG, zgodnie z opracowaną Procedurą Badania. Autor przedstawił najważniejsze aspekty procesu inspekcyjnego dna zbiornika w świetle zapisów wdrożonej Procedury Badania. Omówiono takie zagadnienia jak: kwalifikacje personelu inspekcyjnego, wzorcowanie wyposażenia badawczego, przygotowanie i prowadzenie badań oraz sposób zapisu wyników badań.

Jacek Pogoda z Ratowniczej Stacji Górnictwa Otworowego PGNiG SA (RSGO) omówił zagadnienie bezpieczeństwa infrastruktury energetycznej z punktu widzenia służb ratowniczych.

Ratownicza Stacja Górnictwa Otworowego w Krakowie jest jednostką ratownictwa górniczego PGNiG S.A, której zadaniem jest szeroko pojęta kontrola nad bezpieczeństwem wykonywanych prac w zakresie poszukiwania, wydobywania i obróbki ropy naftowej i gazu ziemnego.

Stacja Górnictwa Otworowego PGNiG SA skupia się na odpowiednich szkoleniach i ćwiczeniach praktycznych, które obejmują wykonywane na co dzień czynności. Podstawą do opracowania zakresu szkoleń praktycznych i teoretycznych realizowanych przez RSGO jest udział jednostki w pracach profilaktycznych i akcjach ratowniczych oraz współpraca w zakresie opanowania pożarów naftowych, gazowych i innych niebezpiecznych zdarzeń z służbami Państwowej Straży Pożarnej.

Drugim kierunkiem działalności jednostki obok górnictwa jest działalność na rzecz upowszechniania LNG poprzez prowadzenie odpowiednich szkoleń w tym praktycznych, związanych z opanowaniem pożarów, wycieków lub rozlewów LNG. Działalność ta ma przede wszystkim na celu wykazanie, że wykorzystanie na szeroką skalę tego medium nie generuje większych zagrożeń przy zachowaniu odpowiednich procedur bezpieczeństwa.

W celu nabycia takiego doświadczenia odbyło się wiele konsultacji z przedstawicielami producentów instalacji i urządzeń technologicznych do LNG pod kątem zwalczania zagrożeń związanych z ich eksploatacją. Ponadto  przeszkolono wybranych pracowników RSGO z zakresu opanowania pożaru LNG na specjalistycznym kursie w Centro Jovellanos w Hiszpanii.  Na tej podstawie  opracowano w jednostce  ratownictwa PGNiG S.A O/RSGO w Krakowie  program szkolenia z zakresu  bezpiecznego prowadzenia prac przy usuwaniu awarii i pożarów instalacji LNG. Do realizacji tego programu zbudowano poligon do przeprowadzania kontrolowanego rozlewu ciekłego LNG i inicjowania jego pożaru wzorując się na sprawdzonych rozwiązaniach w tym zakresie.

Dr inż. Jacek Jaworski, zastępca dyrektora Instytutu Nafty i Gazu-PIB, omówił rolę standaryzacji technicznej IGG w zapewnieniu bezpieczeństwa infrastruktury gazowniczej. Opisał procedury wypracowywania poszczególnych standardów technicznych, scharakteryzował prace zespołów roboczych dedykowanych kolejnym standardom i przedstawił już wypracowane standardy wprost odnoszące się bezpieczeństwa infrastruktury gazowniczej.

Sesjom problemowym towarzyszyły panele dyskusyjne z udziałem prelegentów i uczestników konferencji, które pozwoliły doprecyzować wiele kwestii związanych z problematyką obrad.